Հայկական լեռնաշխարհը պատմաաշխարհագրական տարածք է Իրանական սարահարթի և Փոքրասիական բարձրավանդակի միջև: Հյուսիսում հասնում է մինչև Կովկասյան լեռներ և սև ծով, իսկ հարավում՝ միջագետք: Լեռնաշխարհը ունի ծովի մակերևույթից 1800 մ բարձրություն, այդ իսկ պատճառով անվանել են <<Լեռնային կղզի>>:
Ամենաբարձր լեռնագագթը Արարատն է (5161 մ), հաջորդը Վանա լճի հյուսիսում գտնվող Սիփանն է (4434 մ): ՀՀ ամենաբարձր լեռը Արագածն է (4096 մ), հաջորդը Կապուտ Ջուղն է (3906 մ): Գետերն են՝ Եփրատը, Տիգրիսը, Կուրը, Ճորողը և Արաքսը, իսկ ՀՀ-ի գետերն են՝ Հրազդանը, Աղստևը, Դեբեդը, Ախուրյանը, Որոտանը և Քասաղս: Լճերն են՝ Սևանա լիճը (Գեղամա ծով), Վանա լիճը (Բզնունյաց ծով), Ուրմիա լիճը (Կապուտան):
Հայկական լեռնաշխարհի հյուսիսում Կուր գետն է, արևելքում՝ Կասպից ծովը և Ուրմիա լիճը, արևմուտքում՝ Փոքրասիական սարահարթը: Լեռնաշխարհի կենտրոնական մասը կոչվել է Միջնաշխարհ: Այնտեղ՝ Արարատից անմիջապես արևմուտք, երկար ձգվում են միմյանցից կպած, կարծես հայկական հինավուրց քոչարի պարը բռնած բազմաթիվ լեռնագագաթներ: Այդ պատճառով լեռների այդ շարքը՝ լեռնաշղթան, ստացել է Հայկական պար պատկերավոր անունը: Հայկական լեռնաշխարհի լեռները հրաբխային հանգած գագաթներ են: Սակայն կա մի գագաթ՝ Թոնդուրեկը, որն այսօր էլ գործող է: Մեր հայրենի տարածաշրջանը շարունակում է մնալ ակտիվ երկրաշարժային գոտի: