Լրացուցիչ առաջադրանքներ (տանը)
Կատարե՛ք բազմապատկում.
ա) 6,251 ⋅ 7=43,757, դ) 14,55 ⋅ 2=29,10, է) 7,86 ⋅ 12=94,32,
բ) 0,302 ⋅ 5=1,510, ե) 0,04 ⋅ 85=340, ը) 12,5 ⋅ 80=1000,0,
գ) 18,11 ⋅ 30=543,30, զ) 6,37 ⋅ 9=58,23, թ) 31,232 ⋅ 25=780,800։
Կատարել գործողությունը․
ա) 32,56 +52,14-5=79,70, գ) 100,7001 +69-6,111=169,7001, ե) 55,25 – 30=25,25 ,
բ) 61,02 – 13,902=47,118 , դ) 187,11 – 4,26=182,85 , զ) 900,35 + 690,35=1590,70
1.
I fly-it flies
You run-he runs
We catch-she catches
I play-she plays
We hurry-he hurries
You stay-she stays
I do-he does
You see-he sees
They take-he takes
3.
Chloe watches TV every evening.
Our teacher reads lots of books.
Dad goes to work by bus every morning.
I drink lots of water.
Paul flies his kite in windy days.
The children play in the park on Saturdays.
We live in a big house.
The boys hate fish.
My mum wears a uniform to work.
He rides his bike to school every morning.
I usually fish in the river near my house.
They are from Italy. They speak Italian.
Երբ սկսեցինք կարդալ Սիրտը վիպակը ես պատկերացում չունեի, որ այն այսքան երկար է ու, որ մենք այսքան երկար վիպակը կվերջացնենք մի ամսում: Այդ վիպակը շատ հետաքրքիր բովանդակություն ուներ: Ընկեր Հասմիկը մի քանի առաջադրանքներ էր դրել, որում ասվում էր թե ինչու է այդ գլուխը ընդգրկվում Սիրտը վիպակի մեջ: Այս վիպակը այդքան հետաքրքիր չէր նրանով, որ շատ գլուխներ բաց էինք թողնում: Ինձ ամենաշատը դուր եկավ Էնրիկոն: Նա բարի, ընկերասեր, մի քիչ կռվարար, ուրախ մի տղա էր, որը ուներ շատ ու շատ ընկերներ: Կուզեի Էնրիկոի նման ընկերներ ունենաի:
Որպես լսողության օրգան, ականջը միակ զգայարանն է , որի միջոցով մենք ստանում ենք տեղեկություններ մեր շրջապատի մասին: Ականջը բաղկացած է երեք մասից`արտաքին,միջին և ներքին:
Արտաքին ականջը կազմված է ականջախեցուց և արտաքին լսողական անցուղուց: Արտաքին լսողական անցուղին մատիտի լայնության մի խողովակ է` մոտավորապես 2,5 սմ երկարությամբ: Այն պատված է մաշկով և վերջանում է թմբկաթաղանթով: Լսողական անցուղու դրսային մասի մաշկը պարունակում է մազիկներ և գեղձեր, որոնք ծծումբ են արտադրում և պաշտպանում արտաքին ականջը փոշուց և կեղտից: Թմբկաթաղանթը շրջանաձև է և անջատում է արտաքին ականջը միջին ականջից: Ձայնի ալիքները, դրսից մտնելով ականջ, տատանում են թմբկաթաղանթը:
Միջին ականջը կազմված է փոքր խոռոչից` 1,3 սմ3տարողությամբ , որը լցված է օդով: Օդը հասնում է այնտեղ Եվստախյան խողովակով, որը միացնում է միջին ականջի խոռոչը քթըմպանի հետ:
Առողջ ժամանակ ծամելիս, թուքը կուլ տալիս կամ հորանջելիս խողովակը բացվում է, և օդը անցնում է միջին ականջ` առաջացնելով շատ բնորոշ ճտճտոց: Միջին ականջը անջատվում է ներքին ականջից ոսկրային պատով, որի վրա կան երկու փոքր բացվածքներ` օվալ և կլոր պատուհաններ:
Միջին ականջի վերին մասում տեղավորված են երեք փոքր լսողական ոսկրիկներ, որոնք միացնում են թմբկաթաղանթը օվալ պատուհանին: Դրանք մարմնի ամենափոքր ոսկրիկներն են , որոնք այնքան նուրբ են միացված միմյանց, որ ձայնի տատանումներն անցնում են մեկից մյուսին:
Այդ երեք ոսկրիկնեն են` մուրճը, որը ամուր ամրացված է թմբկաթաղանթին ներսի կողմից և երկրորդ ոսկրին` սալին, որն իր հերթին միացված է ասպանդակի գլխիկին: Ասպանդակի հիմքի թիթեղը մտնում է օվալ պատուհանի մեջ, որը արդեն ներքին ականջի մուտքն է:
Ձայնի ալիքը, մտնելով արտաքին լսողական անցուղի, տատանում է թմբկաթաղանթը, այդ տատանումները ոսկրիկների շղթայով հաղորդվում են օվալ պատուհանին` տատանելով ներքին ականջում եղած հեղուկը: Կլոր պատուհանը պատված է բարակ թաղանթով, որի շնորհիվ հնարավոր է դառնում հեղուկի ազատ շարժվելը:
Ներքին ականջը կամ լաբիրինթը պարույրաձև անցուղի է, որը տեղադրված է ոսկրի մեջ: Այդ շատ զգայուն կառուցվածքը բաղկացած է երկու մասից` խխունջից, որը լսողությունն ընկալող օրգան է, և կիսաբոլոր խողովակներից, որոնք իրականացնում են մարմնի հավասարակշռությունը:
Խխունջը 35 մմ երկարություն ունեցող մի խողովակ է, որը երկու անգամ պտույտ է տալիս իր առանցքի շուրջը: Նա պարույրաձև թաղանթով, որի վրա տեղադրված է Կորտյան օրգանը, կիսված է երկու մասի: Երկու մասն էլ լցված են հեղուկով: Ձայնի ալիքները օվալ պատուհանով անցնում են վերին անցուղով դեպի խխունջի գագաթը, վերադառնում ստորին ուղով, հասնում կլոր պատուհանին:
Վերին և ստորին ուղիների մեջ տեղադրված է Կորտյան օրգանը, որի կառուցվածքը կարելի է համեմատել դաշնամուրի ստեղների հետ: Այն կազմված է 17.000 բջիջներից, որոնք ունեն փոքր մազիկներ: Այդ մազիկները հենվում են ընդհանուր թաղանթի վրա և միանալով կազմում են լսողական նյարդը, որը գնում է դեպի ուղեղ:
Հաճախ խխունջային ծանրալսության ժամանակ քայքայված են լինում հենց այդ մազիկավոր բջիջները:
Ձայնի ալիքները, շարժելով խխունջի հեղուկը, շարժում են նաև մազիկավոր բջիջները և գրգռում լսողական նյարդը: Այդ իմպուլսը նյարդով ուղղվում է դեպի ուղեղ, որտեղ արդեն ընկալվում է որպես խոսակցություն, երաժշտություն և այլն: Ձայնի ալիքների ընկալումը հիշեցնում է կոդային համակարգի վերծանումը, ինչպես թվերի կոդերը: Նյարդի ճանապարհին դեպի ուղեղ կա առնվազն 6 կենտրոն, որտեղ կատարվում է վերծանումը:
Կիսաբոլոր խողովակները նույնպես հեղուկ և մազիկավոր բջիջներ են պարունակում: Հեղուկի շարժման ժամանակ գրգռվում են մազիկները և այդ գրգիռը նյարդով ուղղվում է դեպի ուղեղ` տեղեկություն տալով գլխի դիրքի կամ շարժման ուղղության մասին:
Անահիտ Հովհաննիսյան 